Φεβρουάριος: ο μήνας των καθαρμών

 

Ο Φεβρουάριος παράγεται από το λατινικό ρήμα februare, που σημαίνει καθαίρω, αγνίζω, αποβάλλω τα καθάρματα και προστέθηκε στο Ρωμαϊκό έτος ως ο τελευταίος μήνας, από τον Πομπίλιο Νουμά. Είναι μήνας διαβατήριος και καθαρκτικός. Ο μήνας λοιπόν που περιλάμβανε τους καθαρμούς ονομάστηκε Februarious mensis και μετά από παράλειψη του mensis (μήνας) έμεινε η λέξη Φεβρουάριος. Το 153 π.χ. μεταφέρθηκε στη θέση που έχει σήμερα (δεύτερος μήνας του έτους), και εκεί διατηρήθηκε και από το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Στη διάρκειά του, οι Ρωμαίοι διοργάνωναν τελετές καθαρμών και εξαγνισμών.

 

Η Άλκη Κυριακίδου-Νέστορος αναφέρει ότι ο Φέβρουος ήταν ο θεός των νεκρών και η Φεβρούα ήταν η θεά που επόπτευε τους καθαρμούς και τους εξαγνισμούς. Ο μήνας ήταν αφιερωμένος λοιπόν από τους Ρωμαίους στον εξαγνισμό και επιπρόσθετα, επειδή ήταν πολύ βροχερός τον είχαν αφιερώσει στον Ποσειδώνα.

Ο Φεβρουάριος αντιστοιχούσε προς τον αττικό μήνα Ανθεστηριώνα. Με την καθιέρωση του Ιουλιανού ημερολόγιου (46 π.χ.) περιορίστηκαν οι μέρες του μήνα αυτού, από 30 που ήταν ως τότε, σε 29 και την εποχή του αυτοκράτορα Αυγούστου του αφαιρέθηκε μια ακόμη ημέρα, που προστέθηκε στον μήνα Αύγουστο, προς τιμήν του Αυτοκράτορα. Αργότερα, προκειμένου να συντονιστεί το ημερολόγιο των 365 ημερών με το ηλιακό έτος, καθιερώθηκε η αύξηση των ημερών του Φεβρουαρίου κατά μια, κάθε τέσσερα χρόνια. Μάλιστα, το δίσεκτο έτος θεωρείται από το λαό μας κακότυχο και έτος που δεν πρέπει να φυτεύουν αμπέλια οι γεωργοί, να γίνονται γάμοι, ή να χτίζονται σπίτια.

Ο λαός μας τον αποκάλεσε Κουτσοφλέβαρο, επειδή έχει 28 ημέρες και κάθε τέσσερα χρόνια 29. Άλλες γνωστές ονομασίες είναι επίσης Φλιάρης, Ληψομήνας, Κουτσός, Κουτσούκης ή Μικρός (Κύπρος). Στον Πόντο δε, τον ονόμαζαν συνήθως Κούντουρο, γιατί έχει κοντή ουρά, αφού είναι λειψός σε σχέση με τους άλλους, ενώ σε κάποια μέρη λεγόταν και Κούτσουρος, διότι κατά κάποιο τρόπο είναι κουτσουρεμένος.

Οι δύο λέξεις που χρησιμοποιούμε, Φεβρουάριος και Φλεβάρης, δεν έχουν καμιά σχέση μεταξύ τους, άσχετα αν συμπτωματικά ταιριάζουν τόσο. Το ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ είναι ρωμαϊκό από τους Ρωμαίους θεούς Φεβρούα των καθαρμών και Φέβρουο των νεκρών. Το ΦΛΕΒΑΡΗΣ, από την άλλη, βγαίνει από τη λαϊκή ελληνική παράδοση και έχει σχέση με τις φλέβες της γης. Ο λαός μας κατά τον Δ.Σ. Λουκάτο, παρετυμολόγησε τον μήνα και τον ονόμασε Φλεβάρη, επειδή «ανοίγει τις φλέβες του» και γεμίζει τη γη νερά. Κατ' άλλους λέγεται Φλεβάρης, γιατί παγώνει τις φλέβες της γης. Στη Θράκη υπάρχει το ρήμα φλεβαρίζω, το οποίο σημαίνει πλημμυρίζω, επειδή τα χωράφια «φλεβαρίζουν» από τις βροχές.

Λέγεται και τρυγητής γιατί στον αγροτικό βίο, ο Φλεβάρης είναι ο μήνας των αμπελιών. Τότε γίνεται το κλάδεμα, το καθάρισμα, το τσάπισμα των αμπελιών και τότε φυτεύονται τα αμπέλια (εκτός και αν είναι δίσεχτος ο χρόνος). Για το λόγο αυτό λέγεται και Κλαδευτής σε μέρη όπου είναι ανεπτυγμένη η αμπελουργία. Για τον άστατο καιρό, ο Φλεβάρης λέγεται επίσης και Μεθυσμένος, γιατί δεν ξέρει τι κάνει.

(πηγή: www.paidika.gr)
 

Hasta la próxima,

 
Noutsi.